Ο τρόπος, που πενθούν τα παιδιά, διαφέρει από αυτόν των ενηλίκων σε κάποια σημεία: α) Τα παιδιά δυσκολεύονται να επεξεργαστούν το πένθος τους λόγω περιορισμών στη σκέψη τους, για αυτό χρειάζονται περισσότερο χρόνο καθώς πενθούν σε δόσεις. β) Τα παιδιά εκφράζουν τη θλίψη τους με εναλλακτικούς τρόπους, όπως μέσα από το παιχνίδι τους ή τις ζωγραφιές τους, την εμφάνιση πόνων στο σώμα τους και την επιθετικότητα. γ) Τα παιδιά βιώνουν μεγάλο φόβο, ακόμη και αν δεν τον εκδηλώνουν, καθώς διαταράσσεται το αίσθημα της ασφάλειας. δ) Τα παιδιά είναι πολύ ευάλωτα σε ενοχές, καθώς πολλές φορές νιώθουν τα ίδια υπεύθυνα για το ότι προκάλεσαν το θάνατο. ε) Το πένθος των παιδιών μπορεί να γίνει πιο έντονο με το πέρασμα των χρόνων, καθώς χρειάζονται περισσότερο χρόνο. Έτσι, οι ενήλικες μπορεί εσφαλμένα να πιστεύουν ότι το παιδί το ξεπέρασε.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, θα ήταν καλό να αποφεύγουμε κάποιες λανθασμένες ενέργειες, όπως να αποκρύπτουμε την αλήθεια, να λέμε μισόλογα, να μην αναφερόμαστε στην απώλεια και να κάνουμε σα να μη συνέβη, να κατακλύζουμε το παιδί με δώρα και να μη βάζουμε όρια, να του αναθέτουμε ρόλους που δεν αντιστοιχούν στην ηλικία του, να διαταράσσουμε τη ρουτίνα του, να θεωρήσουμε ότι θα το ξεπεράσει γρήγορα.
Τα παιδιά χρειάζονται τους ενήλικες να τους βοηθήσουν να αναπτύξουν τη δεξιότητα να πενθήσουν. Για αυτό χρειάζεται να τους δώσουμε χώρο για να μιλήσουν και να τα ακούμε πραγματικά. Επίσης, χρειάζεται να τους λέμε την αλήθεια, να χρησιμοποιούμε τις λέξεις «πέθανε», «θάνατος», και «νεκρός», να τους δίνουμε τις πληροφορίες με δόσεις, να διατηρούμε το περιβάλλον όσο γίνεται πιο σταθερό, να μη κρύβουμε τη θλίψη μας, αλλά ούτε να κατακλυζόμαστε από αυτήν.
Όταν συμβεί ένας θάνατος ενός παιδιού στο σχολικό περιβάλλον, ο θάνατος αυτός δεν αφορά μόνο την οικογένεια, αλλά και το σχολείο. Χρειάζεται να μιληθεί η απώλεια στα πλαίσια του σχολείου, να δοθεί χρόνος και να μνημονεύεται το παιδί που πέθανε. Έτσι, τα παιδιά θα μπορέσουν να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, πράγμα βοηθητικό για τα ίδια. Ιδιαίτερη προσοχή, όταν ο θάνατος έχει συμβεί με τραυματικό τρόπο, όπως ένα βίαιο ατύχημα, τα παιδιά που ήταν παρόντα στο δυστύχημα χρειάζονται παρακολούθηση από ειδικό, που έχει ειδίκευση στο πένθος και τη μετατραυματική διαταραχή.
Αθηνά Αραμπατζή
Γνωστική – Αναλυτική Ψυχοθεραπεύτρια